به‌راستی در پیکرة جامعة ایران چه روی
داده است؟
چند پرسش راهنما
چقدر قابل پیش‌بینی بود که جامعة ایران از این رو به آن رو شود؟ اگر صحبت از
یک جامعه است، آیا دگرگون شدن این جامعه، در چند روز و چند هفته میسر است؟ اگر
پیشینه‌یی دارد، از کجا تا به کجاست؟
آیا آن‌چه را که از ۲۲ آبان ۹۸ تا الآن دیده و می‌بینیم، در چشم‌انداز نزدیک
دیده می‌شد؟ تفاوت این چند روز قیام با پیشینیان مشابهش در چیست؟ در جبهة مردم چه
رویکردی از اساس تغییر کرده و در جبهة ارکان حاکمیت چه رعشه‌یی افتاده است؟
پس باید پرسش اصلی این باشد که: به‌راستی در پیکرة اجتماعی و سیاسیِ جامعة ایران
چه روی داده است؟
یک واقعیت، دو رویکرد
در یک نمود ظاهری و قیاس مع‌الفارق می‌توان مدعی شد که قیام و شورشی مثل نمونه‌های
قبلی‌اش به‌پا شد، ضربه‌هایی به حکومت زد؛ چالشی بیشتر از قبل در تعادل بین حکومت
و جامعه ایجاد کرد و بعد هم توسط زرادخانة نظامی با حرص جنایت برای حفظ نظام،
سرکوب شد!
اما در یک رویکرد همه‌جانبه، می‌توان مشاهده نمود که اجزای بالنده و تعیین‌کنندة
آیندة کشور ــ که همواره در معرض سرکوب و ارعاب و به مسخ کشاندن توسط حکومت بوده‌اند
ــ مراحل کمی نفی حکومت را در چند قیام طی کرده و اکنون با حضوری سازمانیافته و
قدرتمند، ضربات کاریِ سیاسی و اقتصادی و استراتژیک بر کلیت حاکمیت ولایت فقیه وارد
نموده‌اند.
نشانه‌هایی از نقطة ثقل ضربة قیام
نکتة قابل توجه در رقم خوردن این تعادل قوا این است که تمام عناصر تصمیم‌گیرندة
حکومتی متفق‌القولند که «این یکی با همه فرق داشت». این تفاوت چیست که هنوز که
هنوز است این عناصر حکومتی از آثار استراتژیک آن به هول و ولا و سردرگمی دچارند؟ چرا
در این هول و ولاها و سردرگمی‌ها، باندهای حکومتی بیش از همیشه علیه هم نعره می‌کشند
و گویا به دشمنی با هم و حذف یکدیگر کشیده شده‌اند؟ نقطة ثقل ضربة قیام آبان ۹۸ به
کجای نظام وارد شده است؟ به‌راستی در پیکرة اجتماعیِ ایران چه روی داده است؟
زمینه‌ها و چند توجه ضروری
نخست چند زمینة پرسش‌های بالا، ویژه‌گی‌های ۳۸ سال گذشتة جامعة ایران ـ که
قیام آبان در آن رخ داده ـ و توجهات ضروری را یادآوری می‌کنیم تا به پاسخ اصلی
برسیم:
۱ـ توجه داشته باشیم که آخوندیسم حاکم بر ایران، ۳۸ سال است یک حزب و سازمان
که در صحنة جامعه حضور داشته باشد و خواسته‌های اجتماعی و سیاسی اقشار را پی
بگیرد، باقی نگذاشته است. درست معکوس ساختاری که جوامع متمدن و آزاد، بدون آن ـ یعنی
احزاب و سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی که اقشار اجتماعی را نمایندگی می‌کنند ـ سر پا
نمی‌مانند.
۲ـ توجه داشته باشیم که رژیم در ایران یک سندیکا یا اتحادیة مستقل از حکومت
باقی نگذاشته است که خواسته‌های صنفیِ اقشاری چون کارگر و کارمند و... را نمایندگی
کند و پی بگیرد.
۳ـ توجه داشته باشیم که حکومت جمهوری اسلامی، قیمت مبارزه برای پیشتاز آزادی را
نفی بلد کامل و نفی ارث و میراث و محرومیت از هرگونه حق و حقوق قانونی کرده است.
قیمتی که در ۳۸ سال گذشته با تسلسل زندان، اعدام و قتل‌عام استمرار داشته است.
۴ـ توجه داشته باشیم که این حکومت قیمت مخالفت قانونی با نظام و حتی انتقاد
سیاسی به ولایت فقیه را مرادف محرومیت از زندگی و شغل و آینده و زندانی شدن هر
شهروندی کرده است. قیمتی که شهروندان ایران ـ به‌طور خاص زنان و جوانان ـ پرداخته‌اند
و ادامه دارد. قیمتی که موجب نابودی بسا خانواده‌ها و زندگی‌ها شده است.
۵ ـ توجه داشته باشیم که جریان قدرتمند مماشات دولت‌های خارجی و شرکت‌های
تابعه‌شان با ملایان، از موانع سرسخت و جانکاه پیش پای مردم ایران و پیشتازانشان
در نبرد برای آزادی و حق معیشت بوده است. در سایة همین مماشات‌ها رژیم ملایان
توانست در سوریه و عراق و لبنان و یمن، سیطرة ایدئولوژیک و سیاسی پهن کند.
در چنین جامعه‌یی با توجه به عوامل تعیین‌کنندة فوق، پیش بردن مطالبات و پی
جستن توقعات سیاسی و اجتماعی توسط تک‌تک شهروندان، کاری به‌غایت سخت و گاه
توانفرسا و فرسایشی است؛ چرا که حکومت کاری کرده است که هر شهروند به‌تنهایی طرف
حکومت باشد و نه از طریق نمایندگانشان در احزاب و سازمان‌ها و سندیکاها و اتحادیه‌ها.
التفات به عوامل پنجگانه
تا این‌جا معلوم می‌شود عظمت کاری که در قیام آبان ۹۸ صورت گرفت، این است که
شهروندان به آگاهی تاریخی و تجربه‌های سیاسی در قبال کل حاکمیت رسیده و دستاوردشان
را سازمان و نظم داده و به میدان عمل سیاسی و اجتماعی آورده‌اند. هول و تنگنا و
عقوبتی که نظام آخوندی از پس این قیام در رگ و ضمیر و تار و پود وجودش حس می‌کند،
همین بلوغ تاریخی و سیاسی جامعة ایران در مرحلة کنونی است. اکنون پرسش نهایی این
است که نمود و معنای این بلوغ چیست؟
اکنون به اصل مطلب و مختصات جامعة ایران که در پی قیام آبان ۹۸ رقم خورده است،
می‌پردازیم.
شناخت بلوغ تعادل قوای کنونی در مسیر ۳۸ ساله‌اش
واقعیت این است که از ۳۰ خرداد ۶۰ به بعد، صحنة سیاسی ایران تنها در تعادل
قوای بین حاکمیت و سازمان‌ها و احزاب و گروه‌های در حال نبرد با حاکمیت رقم می‌خورد.
حاکمیت زرادخانة نظامی داشت؛ زندان، اعدام، ترور و قتل‌عام کردن داشت. با این حال
مبارزه و پایداری و مقاومت همه‌جانبه با سنگین‌ترین بهای ممکن و قابل تصور و نیز
با خلق حماسه‌های شگفت‌انگیز، یک روز هم در برابر این رژیم متوقف نشد. از قضا همین
پایداری‌ها و حماسه‌ها مبانی شناخت نسبی نسل‌های جوان شد و زیرساخت قیام‌های سه
دهة گذشته را رقم زده‌اند. با وجود همة این شکوهمندی تاریخی و انسانی و ملی که در
نبرد با حاکمیت ولایت فقیه خلق شد، تعادل قوای سیاسی در بالا بین حاکمیت و سازمان‌ها
و گروه‌ها ـ با محوریت سازمان مجاهدین خلق ـ جریان داشته است.
در قیام آبان ۹۸ آن‌چه که خلق شد این است که یک جامعه در استمرار کمیِ قیام‌های
قبل، مسیر ۳۸ سال پیشتازان آزادی را طی کرد، به کیفیت نوین رسید و تمامیت حاکمیت
را تجربه نمود. این تعادل قوا علاوه بر وضعیت پیشین، بین یک جامعه با حاکمیت رقم
خورده است. نسل جدید در یک سازمانیافتگی با رژیم رو در رو شد، در نبردی مستقیم
رژیم را تجربه کرد، جنایات رژیم را که در روزنامه‌ها و رادیوها و سایت‌ها و خاطرات
زندانیان سیاسی خوانده و شنیده بود، به عینه و رو در رو در محله و خیابان و زندان
و شهرها مشاهده و تجربه کرد. نسل‌های پس از ۳۰ خرداد ۶۰، تیر ۸۸ و دی ۹۶ با کیفیتی
نوین به هماوردی با وارثان و ادامه‌دهندگان جلادان دهة ۶۰ ولایت فقیه روی آوردند.
اکنون مسیر و تجربة پیشتازان ۳۸ سال گذشته با مسیر و تجربة نسل‌های بالندة کنونی
به هم گره خورده‌اند و در امتدادی مشترک به هم پیوسته‌اند.
اینک آن دگرگونیِ ملی و عمومی
این است آن تحول سرنوشت‌ساز، آگاهی تاریخی و بلوغ سیاسی که در پیکرة اجتماعی و
سیاسیِ جامعة ایران روی داده است. بنابراین از این به بعد سرنگونی حاکمیت ولایت
فقیه یک مسؤلیت انسانی، ملی و عمومی بر دوش نسل‌های بالنده و آینده‌ساز ایران‌زمین
خواهد بود. نسل‌هایی که از تمامیت جناحین و باندهای حکومت عبور کرده‌اند و قیام
آبان ۹۸ را خلق کرده و چشم‌اندازی بسا متفاوت از پیش از این قیام را روشنا بخشیده‌اند.
فرصت‌های سوختة حاکمیت اکنون پرده پرده سیاهی پیش رویش پس می‌زند. از پس هر
پرده‌یی که کنار می‌رود، می‌توان به علت هول و ولاها و سردرگمی‌های عناصر تصمیم‌گیرندة
دیکتاتوری پی برد. اکنون با حاکمیتی بسا انسجام‌گسیخته مواجهیم که تحول سرنوشت‌ساز
سیاسی و اجتماعیِ جامعة ایران در پی قیام آبان ۹۸، رعشة نابودی ناگزیر را روز به
روز در سلول‌هایش مرتعش‌تر می‌کند.
۲۵ آذر ۹۸
پستها
0 نظرات